Określenia ROWERU w historii języka polskiego

Wg  Słownika Wyrazów Obcych PWN­ wyraz ROWER pochodzi od angielskiego „rover”  (= wędrowiec, włóczęga) i oznacza „jednośladowy pojazd, zwykle dwukołowy, poruszany za pomocą pedałów” („Słownik Wyrazów Obcych PWN”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Wyd. XXVII, Warszawa 1993). Jak pisze Jerzy Bralczyk w swoim felietonie pt. „Rower” opublikowanym w miesięczniku krajoznawczo turystycznym „POZNAJ SWÓJ KRAJ” (nr 04/2013 [612]) wyraz ten miał swoich przeciwników w Polsce: w książce „Wyrazy cudzoziemskie zbyteczne w polszczyźnie” wydanej w 1917 r. jej autor – Władysław Niedźwiedzki – proponuje zamiast roweru słowa polskie, takie jak koło, kołowiec, kołopęd, natomiast zamiast  rowerzysty i cyklisty zalecał kolarza, kołownika i kołopędnika.

Jeśli chodzi o inne języki, to wyraz rower w nich nie występuje. J. Bralczyk podaje, że w większości języków to jakaś odmiana dwukołowca – np. bicycle, jako że „bi” to dwa, podwójny itd., natomiast „kyklos” to po grecku koło, albo też odmiana szybkostopia od „velox”, dopełniacz „velocis” = szybki i „pes”, dopełniacz „pedis” = stopa.

W języku polskim także występowały welocypedy i bicykle, poza tym kołowce, dwukołowce i najprostsze koła. W międzywojennych słownikach – pisze J. Bralczyk we wspomnianym felietonie – bicykl był opisywany jako „welocyped o jednym dużym i jednym małym kole”, rower to był „bicykl w którym koła są równej wielkości” a welocyped był „nazwą ogólną maszyn do jazdy wierzchem służących i siłą ludzką poruszanych”.

Sam wyraz rower, który najbardziej spodobał się Polakom, wziął się – jak pisze J. Bralczyk – od nazwy angielskiej fabryki taśmowo produkującej „machiny do jazdy wierzchem” pod koniec dziewiętnastego wieku.